Domingo, 21 Febrero 2016 22:21

Unibol ukanx kunatï askik ukax askikiskiwa, kunatï jan walik ukaw turkaña

Escrito por

Aymara

Unibol ukanx kunatï askik ukax askikiskiwa, kunatï jan walik ukaw turkaña

Indígena Boliviana Aymara Tupak Katari jach’a yatiqañ utaxa, awich achilanakan ch’axwawipamp jikxatatawa; ukampins jach’a yatiqañ utan jan walt’äwinakapax utjiwa, ukampirus ukanak uñjasax askichañatak ch’amanchañawa.

Provincia Muñecas segunda sección Ayata, Huancarani uksankirïtwa. Jach’a yatiqañ utajat mä juk’a arxatt’añ munta. Wali askiwa, kunalaykutï aksarux juk’a qullqin wayn tawaq yatiqirinakaw may may provincianakat purt’anipxi. Aka jach’a yatiqañ utax Evo Morales Ayma Jilïr Irpirin utt’ayatawa; ukatx juk’at juk’atakiw nayrar sartsaki. Maysatx khitinakatï yanapt’äwimp ch’amanchist ukanakar waljaniw jan yäqañ yatipktanti. Nayax janiw ukhamäñ munktti; ukampins jach’a yatiqañ utan jan walt’äwinakapax utjiwa, ukampirus ukanak uñjasax askichañatak ch’amanchañawa. Kawknïritï askis utjki ukax yäqasiñawa, ukatx kunatï chiqäk ukaw arsuñarak jan khitir jisk’achasa. Nayax ukwa amuyta. Noemí Campos Yarari, Ingeniería Textil

Mä chimpun yatiqäw yatichäwi

Tupac Katari jach’a yatiqañ utanx pusi yatintañ thakhin yatiqirinakarux descolonización uka amtäwimpiw yaticht’ata. Kunjamas taqpachanix irnaqaña ukwa yatichapxitu, nänakax origen aymara ukat jutatapxtwa, nänakan yatxatäwinakajanx janiw tecnología moderna ukax munaskiti, awich achilanakan lurañanakapaw munasi. Kunapachatï tesinas ukx emprendimientos productivos lurapkt ukampix awich achilanakan yänakap apnaqasaw yatxatapta. Defensa ukanx kipka aymara isimpiw ucht’asipxta, tribunales jupanakarus inal mama waxt’apta.

Sapa tirsunkir taypinx jilïr irpirimp sullka irpirimpiw utji, ukat nänakkamax jila kullaka (hermano hermana) sasin uñt’asipxta, yatichirinakampis ukakipkarakiw ukham arunt’asipxta, licenciado ingeniero ukhamaskpasa.

UNIBOL uksanx isinakax kunaymaniwa. Yaqhipanakax markanakapan isinakapamp isthapt’atawa. Maysatx sarakiristwa, aka jach’a yatiqañ utax janiw yaqhanakampix kipkäkiti. Claudia Colque Aquino, Ingeniería de Alimentos

Markajaw mä awal churitu, ukat akan yatiqaskta

2011 maran aka jach’a yatiqañ utar mantantxa. Markajaw mä awal churitu, ukhamat akar qillqayasiñajataki, ukatx dispensación yant’äw katuyta, uka yantäwin jiskt’anakaparux askinjamaw jaysarakitätxa. Ukatx yaqhanakampir kunaw katuqi, jupanakampix aka Tupak Katari jach’a yatiqañ utanx waljanixapxtwa.

Nayax yatiqäwinakamp nayraqatar sarantañpun munayätxa, ukhamat yatxatatäñajataki. Ukapachparak markajarus yanapt’añataki, kunalaykutï markajaw awal churasin yanapt’itu.

Wali kusisitätwa, aka thaya uraqin jach’a yatiqañ utan yatiqt’askta, Cuyahuani markana. Estado Plurinacional de Bolivia jilïr Irpirix nayraqatar mistuñapatak ch’amancht’atawa. Lourdes Callisaya, Ingeniería de Alimentos

Chiqpach yaticht’iri chuyman yatichirinakax askiwa

Agronomía, Unibol Aymara uksan yatiqirinakax nayrïr semestre makiptk ukanx kawkiritï yatichirinakax (tiempo completo) ukham irnaqapk ukanakampiw jan walt’äwinakanipxäna. Aka jan walt’äwinakax yaqha jach’a yatiqañ utat jutir yatiqirinakan apanitanwa, kunatï aka jach’a yatiqañ utan aymar saräwinakapax yatichäw taypinx utjk ukarux uka yatiqirinakax janiw yäqapkiti. Dirección de la carrera uksan taqi uka jan walt’äwinakax askichasiwayi. Yatichirinakax taqi uka aymar saräwinak nayrar sartayapxañapa, uka jan walt’äwinakax sum uñjasaw askichasiñapa. Felix, Agronomía

Ingeniería de alimentos, ukax markanak askin sarantayañatakiwa

Indígena Boliviana Aymara Tupak Katari jach’a yatiqañ utaxa, awich achilanakan ch’axwawipamp jikxatatawa. Aksanx ingeniería de alimentos, veterinaria, agronomía ukat ingeniería textil ukanakaw utji, suxta maranixiwa, tecnología ancestral uka kutkatayasiñaw wakt’apxistu, jiwasan achunakas nayrar jach’anchayañataki ukhamarak uka achunakats aski manq’anak lurañataki, ukakipkarak markanakans empresas ukanak utjayatañataki. Taqi ukax Bolivia markachirinakan askin jakasipxañapatakiwa.

Unibol ukax 2 uru llumpaqa phaxsin 2008 maran (DS Nº 29664), Julián Apaza Nina, maysatx Tupak Katari uñt’at achilan sutipamp utt’ayatawa. Jupan yuriwipampiw jisk’achäwits mistuta, nayrax jach’a yatiqañ utar mantañatakix waliw jisk’achawis utjiri. José Luis Atanacio Maraza, Guido Mendoza Quispe, Maria Apaza Condori ukat Teodora Yanaguaya Pillco, Ingeniería de Alimentos

Lingüistäñ munayäta, ukampirus jach’a yatiqañ utan yatiqasktwa

Ispaya Tocoli, municipio Ancoraimes, provincia Omasuyos (La Paz) markan yuriritwa, uka markax Titicaca quta thiyan jikxatasi.

Kawkha markantï yurkt uka markanw jisk’a yatiqañ utar yatiqir sarirïta, ukax wali jayarakiriwa niya suxta pachaw kayuk jutañ sarañïri. Ukakiw jak’arakïna ukat mayanakax juk’amp jayanwa.

Taqi ukham ch’ama tukusaw wachillir tukuytxa, servicio militar ukamp phuqt’irirakiw sarawaytxa. Mä marat kutt’anxasax yatiqañ amtanipuniyätwa. Jach’a yatiqañ utarupuniw sarañ munayäta, ukampirus arunakat yatxatañw walpun munayäta.

Jichhax Unibol uksanw yatiqaskta, janiw Lingüística yatintañ thakhix utjkiti ukampirus Agronomía uksanx sexto semestre ukankxtwa. Ruben Castillo Quispe, Agronomía

Jach’a yatiqañ utax Pachamamaruw jan walt’ayi

Basura en predios de la Unibol, en Cuyahuani.

Plástico, petróleo ukat ch’umstir yänakaw Indígena Boliviana Aymara Tupak Katari jach’a yatiqañ uta thiyan wartat uñjasi. Ukampirus yatiqañ uta manqhanx descolonizar ukat pacha mamar yäqañanakataw parlata, ukampirus janiw ukar yäqatakiti. Uka t’una q’añunakax wali wartatawa, kunalaykutix yatiqirinaka, administrativonkirinaka ukat yatichirinakas muxsa umañanak ukhamarak yaqha manq’añanak alapxi, ukatx ukakanakaruw uka botellas wulsitanak ukat juk’ampinak jaqtapxi, ukatstï, jawiraruw sarxi ukhamat Titicaca qutar puri, taqi ukanakax janiw walt’aykiti.

Taqi ukanakax quqanakaru, uywanakaru, ukakipkarakiw jaqirus usunakamp jan walt’ayasax jiwañarus puriyaspawa.

Nayax jilïr irpirinakarux aka jan walt’äwinakat amuyt’apxañapatakix yatiytwa; maysatx yatiqirinakaw uka jan walt’äwinakat uñjapxañapa, ukhamat Unibol ukan amatap phuqhañataki. Gabriel Serrano Lopez, Ingeniería Agronomía

Q’uma uma

Aka UNIBOL “ATK” jach’a yatiqaña utanxa jani walt’äwinakawa utji, kunatixa (servicios básicos) ukanakaxa janiwa askina uñjt’atakiti; umaxa juk’akirakiwa utji, urasanakaxa pist’xarakiwa, duchas ukaxa jichhurunakanxa janiwa utjkiti, yatiqiri masinakaxa munapxiwa; aksanxa uka jani walt’äwinakaxa qalltatpachwa uñjasiwayi. Ukatwa wakisi yatiqirinakana mayiwinakaparu jank’aki phuqt’aña. Emilio Mamani Chino ukat Ivan Alí, Ingeniería Agronómica

Anatäwin phiñasiwinaka

Agronomía yatintañ thakhinkirinakax janiw uka anatäwin chikanchasipkaniti, kunalaykutix 2014 maranx jan walt’äwinakaw utjawayäna. Rodi Franz Quispe, jilir p’iqinchiri ukat Cesar Turpo sullka p’iqinchiri jupanakaw uka antäwinx kunkanchayawayapxäna. Antäwix qalltarux walikiw sarantaskäna; ukatx maynïr yatinañ thakhinkir jilanakax janis askikasp ukhamw uñt’ayxapxäna. Anataw kunkanchayirinakax anatäw tukuyañkamax pantjasisakipuniw sarantayapxäna. Kunawsatï premios churañ urux atipirinakax uka premio katuqapxänwa, ukatx janiw ukampix iyawapkanti ukatx anataw kunkanchayirinakarux uka premio ukx kutt’ayawayxapxänwa, ukat wali phiñasitaw sarawayxapxäna. Ukhat jichhakamax Ingeniería agronómica yatintañ thakhix jan wali uñjatawa. Madison Ramos Alvares ukat Maruja Mollericona Carrillo, Ingeniería Agronomía

Visto 3495 veces Modificado por última vez en Viernes, 04 Marzo 2016 13:31
La Pública

La Pública es un proyecto que busca crear y gestionar espacios para el ejercicio ciudadano a través de redes sociales y fuera de ellas, articulando para ello el periodismo digital y el activismo.

fb htw hyt h

lp15

 

La Paz - 71597592
Cochabamba - 71786333
Santa Cruz - 71528022

 

cc